Tekeningen Archief Architect Ben Smit in het Nationaal Archief

05 Apr 2017

Het Nationaal Archief van Curaçao is trots dat zij het tekeningen archief van Ben Smit in beheer heeft gekregen. Het archief werd onlangs overgedragen en is sindsdien toegankelijk voor onderzoekers, historici, architectuurhistorici, geïnteresseerden in de bouw- en kunstgeschiedenis op Curaçao. Volgens collega architect Ronny Lobo kan het onderbrengen van het archief van architect Ben Smit bij het Nationaal Archief van Curaçao gezien worden als een ode aan het moderne bouwen op dit eiland. Ben Smit heeft hier n.l. als geen ander een belangrijke stempel op gedrukt. Terecht besteedt Ronald Gill veel aandacht aan zijn werk in het boek EEN EEUW ARCHITECTUUR OP CURAÇAO en noemt hij hem de nestor van het bouwen op Curaçao. Daarnaast heeft Ben Smit zelf, op 80-jarige leeftijd, het initiatief genomen om zijn oeuvre vast te leggen in het boek BEN SMIT, PROJECTEN CURAÇAO 1946 - 1969.

Hij werd in 1922 in Amsterdam geboren en week tijdens de Tweede Wereldoorlog, na zijn architectuurstudie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen en de Ecole des Beaux Arts in Lyon, uit naar Jamaica. Op uitnodiging van ir. G. Schoorl die hij daar ontmoette kwam hij twee jaar later naar Curaçao voor een baan bij het Departement van Openbare Werken. Na een dienstverband van drie jaar vestigde hij reeds op 24 jarige leeftijd zijn eigen architectenbureau. In 1950 werd hij partner van Cornelis (Kees) Bakker, de eerste professioneel opgeleide Nederlandse architect die zich in 1939 op Curaçao vestigde. Tijdens de jaren veertig tot zestig waren Kees Bakker en Ben Smit de twee belangrijkste architecten van het eiland. Af en toe kregen zij gezelschap van enkele reizende architecten waaronder Gerrit Rietveld die het Mgr. Verriet Instituut ontwierp. Het lukte hen om een groot aantal architectonische monumenten van hoge kwaliteit te creëren.

Ben Smit was een exponent van het zogenoemde Nieuwe Bouwen of de Moderne Beweging, een internationale architectuurstroming uit de jaren 20-60 van de 20e eeuw. Anders dan zijn collega’s uit Nederland haalde hij zijn inspiratie meer uit de Braziliaanse School, het tropisch modernisme uit Latijns Amerika. Zijn gebouwen kenmerkten zich door hun heldere en functionele indeling en strakke uiterlijk in beton, soms gecombineerd met lichte stalen kolommen. In de gevels werden vaak verticale lamellen gebruikt om het daglicht en de natuurlijke ventilatie te kunnen reguleren. De klimaatbewuste ontwerp-principes gaven aan zijn gebouwen een vanzelfsprekend tropisch karakter. Zoals zijn eigen woonhuis aan de Angloweg uit 1948 of de markante zuidoostelijke uitbreiding van het St. Elisabeth Hospitaal in 1953. Hij paste meerdere malen lokaal breuksteen toe, in de kapel van klooster Alverna maakte hij op verrassende wijze een hele gevel in koraalsteen. Door de vele foto’s van zijn gebouwen van de hand van de bekende Fred Fischer zijn de originele beelden van de pas opgeleverde gebouwen bewaard gebleven. Deze fotograaf wist op authentieke wijze de gebouwen van Ben Smit vast te leggen. Ook deze collectie is ondergebracht bij het Nationaal Archief.

Dat Ben Smit een architect was in hart en nieren en dat zijn hart voor een belangrijk deel op Curaçao lag getuigt zijn deelname, vanuit Nederland, aan een prijsvraag voor woningbouw in het Stegengebied te Otrobanda. De indrukwekkende lijst van gebouwen die hij realiseerde, de vele architecten die tijdens het tot stand brengen hiervan bij hem in de leer gingen, alsmede de inspiratie die hedendaagse architecten uit zijn werk putten, bevestigen, aldus Ronny Lobo, de juiste beslissing van het Nationaal Archief om zich te ontfermen over zijn archief en dit toegankelijk te maken voor toekomstige generaties.

Foto's