Onze gebouwen

“Bruidstaart” Scharloo

“Bruidstaart” Scharloo

Uit: West Indische Gids 1933. Dr. M.A. van Weel “Reisindrukken van Curaçao”. Nationaal Archief.

“Daar is de breede en langen Scharlooweg, aan welks beide zijden zich de grootste huizen van Willemstad bevinden. Een gevelbreedte van 12-14 m. is hier niets ongewoons. Wel hebben vele dezer huizen een kaarsrechte kroonlijst in tegenstelling tot de meeste in Punda en Otrobanda, waar de Hollandse topgevel overheersend is. Deze huizen der aanzienlijken op Curaçao hebben inwendig den Spaanschen bouwtrant (…) [met een] patio, een grote, open, inwendige ruimte, soms met een fontein in het midden, altijd met planten versierd en steeds koel, doordat de zon er niet in doordringt en de wind er bijna vrij spel heeft”.

Landgoed Scharloo

Landgoed Scharloo

Vanaf 1634 gaf de West Indische Compagnie delen van Curaçao als plantageconcessie weg aan Nederlandse agrariërs teneinde de landbouw op het eiland te cultiveren. Scharloo, het strook landgoed ten noorden van het Waaigat vanaf de haven tot aan Berg Altena, behoorde tot de eerste 9 plantages die op deze wijze vergeven werden. Spoedig bleek echter dat het landgoed, vanwege de harde ondergrond, voor landbouw ongeschikt was. De agrariërs vertrokken, of naar het leger of naar het buitenland.

Het landhuis Scharloo, ongeveer bij het huidige adres nr. 67, was een van de spaarzame huizen op het landgoed. Aan de zijde van de Annabaai, vonden al snel de eerste handelsactiviteiten plaats. De eerste werf op Scharloo werd in 1694 gevestigd.

Het voor landbouw ongeschikte landgoed Scharloo werd in 1729 door de eigenaar, Pieter Claas Oostdorp, in kavels verkocht. De eerste houten huizen verrezen, hoewel nog spaarzaam. De wijk lag ver van het ommuurde Willemstad en werd nog als onveilig beschouwd.

Het ommuurde Punda, kon nauwelijks uitbreiden voor de snel groeiende bevolking in de 18e eeuw. De eerste wijken die voor stadsuitbreiding in aanmerking kwamen waren Otrobanda en Pietermaai. Otrobanda had al spoedig meer inwoners dan Punda, in 1819 telde Punda 3042 inwoners, Otrobanda 3430. Scharloo had dat jaar slechts 57 huizen met in totaal 703 inwoners.

De grote bloei van Scharloo begon in de jaren 70 van de 19e eeuw. De Joodse handelselite van Punda bouwde toen majestueuze villa’s aan de Zuidzijde van Scharloo, aan de kant van het Waaigat. Na de “orkan grandi” van 1877, waarbij Pietermaai geheel was overspoeld, verhuisden vele Joodse families van Pietermaai naar Scharloo.

Scharlooweg 77 “Bolo di Batrei”

Salomon Elias Levy Maduro “Shon Monchi“ de oprichter van S.E.L. Maduro & Sons had zijn huis “Cerro Bonito” laten bouwen aan het Concordiaplein (nu Julianaplein), in het verlengde van Pietermaai, aan de zeezijde. Zijn zoon Elias Salomon Levy Maduro, “shon Lau” kocht zijn huis dichterbij Scharloo, op de hoek van het Concordiaplein en de Scharlooweg. Het pand waarin het Departement van Ontwikkelingssamenwerking jarenlang onderdak had, nu het ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening.

De jongste dochter van shon Lau en shon Sarah, Deborah Rebecca “shon Ita” trouwde op 18 jarige leeftijd met Henry Da Costa Gomes. Henry had het terrein aan de Scharlooweg 77 in 1916 gekocht, hij liet het oude pand dat erop stond slopen, waarop zijn vader er een nieuw pand liet neerzetten. Op de huwelijksdag van Ita en Henry, 6 juni 1917, gaf Ita’s schoonvader, Haim Da Costa Gomes het pand “Bolo di Batrei” (“Bruidstaart”) als huwelijksgeschenk cadeau. Het is een van de mooiste monumenten van Curaçao. Het huis is ontworpen door amateur architect Morris Cardoze. Hij gebruikte de plattegrond van het huis van Haim Da Costa Gomez, Scharlooweg 106, en liet er een rococo façade op aanbrengen. Het huis is beroemd om zijn plafondschilderingen, gemaakt door d’Amperre.

Ita en Henry kregen één dochter, Elaine. Zij werd op 8 maart 1918 geboren. Shon Ita speelde van jongs af aan piano en contrabas. Ze is op 15 mei 1961 op 62 jarige leeftijd op Curaçao overleden.

Dochter Elaine trouwde met Adrianus van der Kwast. Hun zoon Henry van der Kwast was jarenlang de directeur van Maduro Holding NV. De meeste bewoners van Scharloo trokken in de jaren zestig naar de buitenwijken als Damacoor, Van Engelen en Mahaai. Het pand Bolo di Batrei werd in de jaren zestig gekocht door de eilandelijke overheid. De dienst Bureau voor Gezins- en Levensmoeilijkheden heeft er een tijdje ingezeten. Aan het eind van de jaren zeventig kwam het leeg te staan en het raakte snel in verval. Het Nationaal Archief is er in 1986 ingetrokken, na een grondige restauratie, waarbij de kelder als depotruimte werd verbouwd.

Het pand werd tussen 2009-2011 opnieuw volledig gerestaureerd. Het is nu volledig ingericht voor de publieksfuncties van het Nationaal Archief, terwijl de bewaarfunctie in een nieuw depot achter het pand zijn onder gebracht. De administratieve functies zijn geconcentreerd in het pand aan Scharlooweg 79. De kelders van het monument “Bolo di Batrei” dienen nu als restauratie-atelier en er is een auditorium in gevestigd.

 

Scharlooweg 79

Het perceel Scharlooweg 79 stond in 1827 op naam van Frans Bergman en zijn vrouw Margareta van Singel. Na de dood van haar man in 1846 verkocht Margareta het terrein met daarop het woonhuis aan de familie Pietersz voor 1600 gulden.

Vanaf 1872 ging het pand over op de enige erfgename, Maria Margareta Pietersz. Zij deelde het terrein in tweeën in 1873, waarbij ze het oostelijk deel aan haar zoon Jan Jacob Pietersz verkocht. In 1899 kocht shon Lau (Elias Salomon Levy Maduro) voorzitter van de Curacaose Hypotheekbank het pand in een openbare verkoop op, namens Joseph Michael Maal.


Maal verkocht het pand in 1901 aan de drie zusters:

  • mw. Rachel Abinum de Lima;
  • mej. Rudolfina Abinum de Lima;
  • mej. Henny Abinum de Lima.


Bij verdeling van de nalatenschap van mej. Rudolfina Abinum de Lima in 1937 ging het perceel met pand over naar de drie gezusters Aurora, Estrella en Romelia Levy Maduro.

Na het overlijden van de langstlevende van deze 3 zussen, Romelia, in 1963, ging het pand in eigendom over naar Samuel Lopez Henriquez, zoals in haar testament bepaald.

Samuel Lopez Henriquez verkocht het pand in 1970 aan Herman Gartner, koopman op Curaçao, voor een bedrag van 24.000 gulden.

De erfgenamen van Herman Gartner verkochten het pand in 1990 aan Robert Feliz de Lannooi, hoofd van het Bureau Domeinbeheer van het Eilandgebied Curaçao en handelende namens de Gezaghebber van het Eilandgebied Curaçao. De koopprijs bedroeg 125.000 gulden. Vier jaar later, op 19 mei 1994 verkocht het Eilandgebied het perceel met pand aan de NV Stadsherstel Willemstad. Deze restaureerde het pand en verhuurde het aan het land ten behoeve van het Nationaal Archief. Scharlooweg 79 wordt gebruikt voor de administratieve functies van het Nationaal Archief.