Gezichtspunt vanuit het westen van het Schottegat.

De eerste bouwfase was Negropont, een wooneiland midden in het Schottegat. Tussen 1915 en 1923 werden hier zo’n 12 woningen gebouwd. Daarna volgde een grote uitbreiding, maar van een georganiseerd geheel was nog amper sprake - zo bestonden er lange tijd geen straatnamen. Later werden de straten vernoemd naar Hollandse Meesters.

Ondanks de crisis van de jaren 1930 steeg het werknemersaantal tot over de achtduizend. Waar de eerste huizen vaak bungalows waren werd nu, om economischer met de ruimte om te gaan, in de hoogte gebouwd. Ook verschenen voor het eerst rijtjeswoningen op het eiland, een typisch Nederlandse, maar compleet nieuwe verschijning op Curaçao.

Collectie Van Leeuwen

Rond 1930 stonden er zo’n 200 woningen op Negropont. Tegenwoordig is hiervan niets meer terug te vinden, alleen de voormalige directeurswoning is overeind blijven staan; een pand dat in een willekeurige villawijk in Nederland niet zou misstaan.

Na de oorlog volgde een derde grote bouwfase, die zou aanhouden tot halverwege jaren ’50. Waar eerder op Groot Piscadera al verdiepingswoningen waren gebouwd volgden nu 160 woningen in een wijk die de naam Julianadorp zou krijgen. Kenmerkend voor de bebouwing was dat alle huizen op de passaatwind georiënteerd waren, in tegenstelling tot de woningen uit de eerdere bouwfases. Het Hollandse bouwen had nu echt plaatsgemaakt voor bouwen in de tropen.

Een voor de oorlog aangelegd barakkenkamp te Suffisant voor buitenlandse contractarbeiders groeide in de jaren ’50 uiteindelijk uit tot twee echte dorpen; Surinamedorp en Suffisantdorp.
 

 Suffisant in aanbouw, collectie Fischer

De (op last van het gouvernement) sterk gesegregeerde samenleving van het kamp zou worden overgenomen in de dorpen, met voor elke etnische groep bijvoorbeeld een eigen clublokaal. Het grootste deel van de woningen bestond uit zogeheten ‘vrijgezellenbungalows’, waarbij een woning werd gedeeld door alleenstaanden die of vrijgezel waren of wiens familie nog in het thuisland verbleef. Iedereen had een eigen slaapkamer en deelde een woonkamer. Een keuken was er niet, men moest eten in een van de gaarkeukens in de buurt. Ook hadden niet alle woningen een badkamer, daarvoor waren de bewoners toegewezen aan badhuizen. Na de verkoop van Suffisant door Shell in de jaren ’70 verdween de eenheid in architectuur en werden huizen naar eigen invulling verbouwd en beschilderd, met een kleurrijke wijk als resultaat.

Collectie Van Soest

In 1951 werd begonnen met de bouw van een nieuwe wijk voor lokale employés, in Cas Cora. De negentig woningen die gebouwd werden waren feitelijk prefab-woningen; vanuit Nederland werden de kant-en-klare onderdelen ingescheept. Na het topjaar 1952 was de raffinaderij over haar hoogtepunt heen en door, onder meer, de intrede van automatisering nam het werknemersaantal af en verdween de noodzaak tot nieuwbouw.

Cas Cora - links Radulphus College, collectie Fischer

Damacoor aan de Schout-bij-Nacht-Doormanweg in aanbouw.

Collectie Fischer

Damacoor aan de Schout-bij-Nacht-Doormanweg links boven de aansluiting naar de Snipweg.

Collectie Fischer

Begin jaren ’70 kende de raffinaderij een korte opleving waardoor besloten werd een wijk met 160 woningen in Brievengat te bouwen, met de naam Schelpwijk. Waar eerdere projecten naast woningen ook andere voorzieningen (sportparken, winkels, eetgelegenheden, etc.) kenden kwam het in Schelpwijk destijds niet zo ver.

Foto: Hoofdkantoor Shell, collectie Fischer

Bronnen:
• Een Eeuw Architectuur op Curacao, Ronald G. Gill. Curacao, 1999. p. 25-44.
• Bulletin KNOB 92 (1993) 1-2. Orde Versus Chaos; Het Shell-tijdperk binnen de stadsgeschiedenis van Willemstad/Curacao (1920-1960), Mariette Kamphuis. p. 31-33.
• Buurtprofielen Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn uit 2008 http://www.gobiernu.cw/
• 100 Jaar Olie op Curaçao, Ton de Jong. 2015.
• 100 Jaar Raffinaderij op Curaçao, Max Scriwanek. 2015.