Staatkundige Geschiedenis 2 Periode 1955-1969

Van de invoering van het Statuut tot de Opstand van 30 mei 1969
lees meer
Staatkundige Geschiedenis 2 Periode 1955-1969

Staatkundige Geschiedenis 2 Periode 1955-1969

Van de invoering van het Statuut tot de Opstand van 30 mei 1969
lees meer

Van de invoering van het Statuut naar de opstand van 30 mei 1969

Politiek is het tijdvak 1955-1969 gekenmerkt door problemen bij het toepassen van het Statuut en de gebeurtenissen rond 30 mei 1969.

In de jaren 1955-1960 werden de eerste ervaringen met de nieuwe rechtsorde opgedaan. In de Nederlandse Antillen dwongen twee politieke aangelegenheden tot een verduidelijking van de inhoud van het Statuut. Deze twee aangelegenheden staan in de Antilliaanse politieke geschiedenis bekend als de kwestie van der Meer (1956) en de kwestie De Wit (1957-1959). Het resultaat van beide kwesties was dat duidelijk gesteld werd dat de gouverneur als landsorgaan geen bevoegdheid meer had.

In deze periode werd ook voor het eerst door de Koninkrijksregering een Algemene Maatregel van Rijksbestuur totstandgebracht. Het hield in dat het bestuurscollege van Curaçao van zijn bevoegdheden vervallen werd verklaard, “wegens grovelijke verwaarlozing van de huishouding van het Eilandgebied” De bevoegdheden van het bestuurscollege werden overgedragen aan gezaghebber Gorsira. 

De periode vanaf de beëindiging van de onder curatele stelling van Curaçao tot aan 30 mei 1969 liet een betrekkelijke rust zien in de verhoudingen die op het Statuut gebaseerd waren. De revolte van 30 mei 1969 op Curaçao zou een ommekeer teweegbrengen in het Nederlandse beleid in de Koninkrijksrelaties. Nederland ging meer nadruk leggen op een versnelde onafhankelijkheid van de gebieden in de West.

Op sociaal-economisch gebied ontwikkelden de verhoudingen zich steeds meer in de richting van sterkere afhankelijkheid van Nederlandse hulp en daarmee ook van een groeiende Nederlandse betrokkenheid met het lokaal gevoerde beleid. Gevolg van de economische achteruitgang in de Nederlandse Antillen gepaard gaande met toenemende werkloosheid.

Vrijwel alle foto's zijn uit de collectie Fischer, tenzij anders aangegeven.

Staatshoofd in de Staten

Op weg naar de opening van de plechtige Staten-vergadering (18 oktober 1955).
Overzicht van het Wilhelminaplein voor het Staten gebouw

Staatshoofd in de Staten

Aankomst van de calèche met H.M. Koningin Juliana en Z.E. Prins Bernhard bij het Statengebouw in Punda.
H.M. Koningin Juliana en Z.K.H. Prins Bernhard in de Staten van de Nederlandse Antillen

Onthulling Autonomie Monument

Op 19 oktober 1955 werd het plakaat bij het Monument door H.M. Koningin Juliana onthuld.
Het Autonomie Monument werd ontworpen door de op Curaçao wonende architect J. Fresco en de Dienst Openbare Werken.

Autonomie Monument

Het Autonomie Monument heeft de tekst van Koningin Wilhelmina's radiorede van 7 dec. 1942 in beton gegoten.

Onthulling Autonomie Monument

"Steunend op eigen kracht met de wil elkander bij te staan"

Gezagdragers

Eerste Antilliaanse Gouverneur, van 1962-1970, de Bonairiaan mr. Nicolaas (Cola) Debrot

Interpretatie Autonomie

Gouverneur A.A.M. Struycken, een van de hoofdrolspelers in de kwestie van de benoeming van mr. S.W. van der Meer tot minister van Justitie. (1956)

Interpretatie Statuut 1957-1959

Mr. S.W. van der Meer, minister van Justitie in het Kabinet Jonckheer wilde de kritische hoofdredacteur van de Beurs en Nieuwberichten, De Wit, het land uitzetten.

Interpretatie Statuut

Het Kabinet Jonckheer steunde minister van Justitie van der Meer, en kwam in conflict met de Gouverneur.

Gouverneur Speekenbrink

De laatste Nederlandse gouverneur van de Nederlandse Antillen. Hij speelde een belangrijke rol bij het conflict over het uitzettingsbevel van de heer A. De Wit.

Bestuurscollege EG Curaçao

Zittend (v.l.n.r.): Boy Rozendaal, O.R.A. Beaujon, M.P. Gorsira, Elias Morkos. Staand (v.l.n.r.): F. Pijpers, J.Ellis, J. Martina

Eilandsraad 1959

Rafael Rosario, (DP) stapte over naar de Curaçaose Volksunie, waarna een NVP-coalitie werd gevormd.

Eilandsraad 1959

Celsio Cathalina (NVP) sloot zich vervolgens aan bij de DP, waardoor oude meerderheid weer werd hersteld. Crisis tussen Bestuurscollege en Eilandsraad tot gevolg.

Bestuurscrisis Eiland Curaçao

Gezaghebber Gorsira

Nadat de oude coaltie door het overlopen van Celsio weer de meerderheid had, eiste de oppositie, DP en KVP, onmiddellijk het aftreden van de (NVP) gedeputeerden, die dit hardnekkig weigerden. Zij legden een motie van wantrouwen aangenomen door de oppositie naast zich neer. Vanaf dat moment voerde de raadsmeerderheid van de DP en KVP een verbitterde strijd tegen het Bestuurscollege om dit het besturen onmogelijk te maken. Vrijwel elk voorstel van de gedeputeerden werd afgewezen. Zo weigerde de raadsmeerderheid de begroting voor 1960 in behandeling te nemen. Volstrekte onbestuurbaarheid was het gevolg!

 

De landsregering poogde op grond van haar schorsings- en vernietigingsrecht verschillende BC-besluiten hun werking te ontnemen, maar zag dit afketsen. De landsregering deed uiteindelijk het verzoek tot onder curatele stelling van het Eilandgebied Curaçao aan de Koninkrijksregering. Deze bracht een Algemene maatregel van Rijksbestuur tot stand op basis van art. 93 van de Staatsregeling. Op grond van deze A.M.v.R.B. werden de bevoegdheden van het bestuurscollege in handen gelegd van gezaghebber mr. M. Gorsira . De kwestie kwam evenwel na enige tijd tot oplossing door het bemiddelende en voorzichtige optreden van gezaghebber Gorsira. Hij slaagde erin op 21 juli 1960 een nieuw Bestuurscollege te laten kiezen. De A.M.v.R.B. werd daaropvolgend ingetrokken.

Sociaal Economische Situatie

Shell-raffinaderij: Automatisering en mechanisering. Dit had tot gevolg dat het aantal Shell-werknemers drastisch afnam.

Krottenwijk

Een deel van de bevolking had nauwelijks geprofiteerd van de grote welvaart die met de vestiging van de Shell ontstond. Velen van hen woonden in krotten.

Stakende Shell werknemers

Bij Post V protesteerden werknemers aan het begin van mei 1969 tegen o.a. de gedwongen ontslagen bij de Shell.

Solidariteitsstaking

Op 27 mei volgde een solidariteitsstaking van andere vakbonden oa. Curaçao Holiday Inn.

Texas Instruments

Dit Amerikaanse bedrijf vestigde zich op Curaçao gebruikmakende van de tax holiday voorwaarde. Er werkrte ongeveer 500 werknemers voornamelijk vrouwen.

Schlumberger

Dit bedrijf vestigde zich in de jaren 70 van de afgelopen eeuw op Curaçao.

Amstel Bier Brouwerij

De brouwerij werd in 1960 opgericht door de Amstel brouwerij in samenwerking met distilleerder J.A.J. Sprock N.V. .(foto 1963, collectie Fischer).

30 mei 1969

30 mei 1969 (collectie Scriwanek)

30 mei 1969

Kerkstraat, waar de twee doden zijn gevallen. Collectie Scriwanek.

30 mei 1969

Een vernielde brandweerwagen in Otrobanda, met brandende panden op de achtergrond. Collectie Scriwanek.

30 mei 1969

Blussen vanaf de kade in Punda. Collectie Scriwanek

30 mei 1969

Blussen met de Towboat bij Otrobanda. Collectie Scriwanek.

30 mei 1969

Blussen in Punda. Collectie Habraken.

30 mei 1969

Gevolgen van de brand van 30 mei 1969 in de Heerenstraat, de belangrijkste winkelstraat van Punda. Collectie Habraken.

Staatkundige gevolgen 30 mei 1969

Militaire interventie

Uit Nederland ingevlogen militairen die de orde en rust na 30 mei 1969 moesten herstellen. Op grond van artikel 43 van het Statuut heeft Nederland op verzoek van de Antilliaanse regering militaire bijstand gestuurd om de rust te herstellen. Deze daad werd in de wereldpers beschouwd als koloniaal ingrijpen. Het gevolg hiervan was dat de Nederlanders zich gingen richten op het bewerkstelligen van de onafhankelijkheid van de Nederlandse Antillen en Suriname in de loop van de zeventiger jaren van de afgelopen eeuw.

Een van de gevolgen van 30 mei 1969 was de "Antillianisering", een versterkte gerichtheid op het eiland en de eilandelijke identiteit. Met name de gekleurde Yu ‘i Kòrsou die vóór “mei 69” weinig kansen op een carrière had in de samenleving, kreeg nu meer mogelijkheden om door te stromen in alle maatschappelijke geledingen van de gemeenschap. Foto hierboven: collectie Habraken.