Zoektips slavenregister
Vul de naam in van de persoon die u zoekt. Mensen in slavernij hadden alleen een voornaam. Pas als mensen vrij werden kregen ze een achternaam en soms andere voornamen. Van mensen die vóór 1 juli 1863 vrijkwamen, staat de achternaam vermeld in de kolom ‘opmerkingen’. Van de mensen die op 1 juli 1863 vrijkwamen in het stadsdistrict en het derde district van Curaçao zijn de voor- en achternaam volledig opgenomen in de kolom naam.
Als u verder wilt zoeken naar mensen in de slavenregisters zelf, dan kunt u alleen zoeken met de voornaam. Om de kans op resultaat te vergroten zoeken het meest effectief als u de naam invoert samen met de naam van de eigenaar of de naam van de moeder. Tussen de verschillende namen hoeft u geen komma [,] of [AND] te zetten.
Bij het zoeken op namen kunt u gebruik maken van 'wildcards': met een ? vervangt u één willekeurige letter, met een * geen tot meerdere willekeurige letters. Voor de zekerheid kunt u spellingsvarianten proberen. Let er op dat er soms een nummer of kenmerk aan de naam werd toegevoegd om meerdere mensen met dezelfde naam uit elkaar te houden. Met (…) is aangegeven dat informatie niet leesbaar is. Namen met een ij of een y zijn als ‘ij’ geschreven.
Welke informatie vind ik in de index?
In deze index vindt u informatie uit het Curaçaose slavenregister en de emancipatieregisters van het stadsdistrict en het derde district van Curaçao. In de Curaçaose slavenregisters waren slaafgemaakte mensen ingeschreven op de pagina, het ‘folio’, van hun eigenaar. De slavenregisters beginnen in 1839 en lopen door tot de afschaffing van de slavernij in Curaçao op 1 juli 1863. De emancipatieregisters zijn de inschrijving van voormalige slaafgemaakte mensen met hun nieuwe achternaam in 1863. Daarbij is ook de naam van de voormalige slaveneigenaar vermeld.
In de slavenregisters vindt u de naam van een persoon, geslacht, geboortejaar, moedersnaam, de eigenaar en een link naar de scan van het folio. Daarnaast vindt u de datum waarop een ‘mutatie’ werd genoteerd, het soort mutatie (geboorte, overlijden, inschrijving, uitschrijving en registratie) en soms aanvullende informatie. Als iemand werd geboren, overleed, werd verkocht of vrijgelaten, dan werd dat als mutatie genoteerd. Als er als mutatie alleen het jaartal 1839 staat, dan betekent dit dat de persoon vanaf het begin van het slavenregister in 1839 ingeschreven is geweest. Mensen die volgens de slavenregisters nog in leven waren bij de emancipatie hebben als uitschrijvingsdatum 1 juli 1863.
In de emancipatieregisters vindt u de achternaam, voornaam, moedersnaam en de leeftijd of het geboortejaar van de mensen die in 1863 vrijkwamen en de naam van de voormalige eigenaar. In enkele gevallen staat er ook extra informatie bij, bijvoorbeeld over naamswijzigingen na 1863.
Uitleg van de verschillende velden in de index
Naam
In dit veld vindt u de naam. In het slavenregister is dit altijd de voornaam of voornamen, want mensen in slavernij mochten geen achternaam hebben. Dit is de zogeheten ‘slavennaam’ die mensen in slavernij tot 1863 hadden. In de Registers der vrijgelatenen uit 1863 staat de voor- en achternaam die mensen kregen bij de afschaffing van de slavernij per 1 juli 1863.
Soms waren mensen onder een andere naam bekend dan hun formele naam. In dat geval werd deze naam er extra bijgeschreven, tussen haakjes of als alternatief. Er is voor gekozen om die altijd uit elkaar te halen door het woordje ‘of’ er tussen te zetten (‘ Klaas of Nicolaas’).
Geslacht
In dit veld staat vermeld of iemand mannelijk of vrouwelijk was.
Geboortedatum
In het slavenregister en in de meeste inschrijvingen in de emancipatieregisters staat hier het geboortejaar vermeld. Met name in de emancipatieregisters werd soms de geboortedatum vermeld.
Leeftijd
In veel gevallen is bij de inschrijving in de emancipatieregisters niet het geboortejaar vermeld maar de leeftijd van de betrokkenen.
Moeder
Dit is de naam van de moeder van de persoon. Deze is standaard genoteerd in zowel het slavenregister als de emancipatieregisters. De informatie vermeld onder ‘Naam’ geldt hier ook. Soms staat er achter de naam dat moeder overleden is, soms staat er geen naam, maar alleen de vermelding ‘overleden’. Met name bij oudere mensen staat bij moeder vaak ‘onbekend’.
Eigenaar
Dit is de naam van de slaveneigenaar in het geval van het slavenregister en de naam van de voormalige slaveneigenaar in het geval van de emancipatieregisters. De namen zijn in principe zo overgenomen als ze in de registers staan vermeld. Wel zijn afkortingen als ‘wed.’ en ‘bl.’ in de database vervangen door ‘weduwe’ en ‘boedel’ om de leesbaarheid te vergroten. Als een naam van een eigenaar doorgehaald is en vervangen door diens weduwe of een ander familielid zonder dat de mensen naar een nieuwe folio overgeschreven zijn, dan zijn beide namen in de kolom Eigenaar vermeld.
Datum inschrijving
Dit is de datum waarop iemand bij een eigenaar werd ingeschreven. Mensen die al vóór het begin van het slavenregister in 1839 eigendom waren van dezelfde eigenaar hebben als inschrijfdatum 1839 gekregen. Bij geboorten is de inschrijfdatum meestal de geboortedatum. Bij verkoop of invoer van mensen van buiten Curaçao meestal de datum waarop die koop of invoer werd geregistreerd. Dat hoeft niet de datum van de koop zelf te zijn. Een bijzondere groep mensen zijn personen die in- of uitgeschreven zijn op basis van een gouvernementsbesluit, een beslissing van de koloniale overheid. In dat geval is de datum van de gouvernementsresolutie als de mutatiedatum beschouwt.
Aanvullende informatie inschrijving
Hier staat extra informatie die de ambtenaar heeft opgeschreven. Dit kan de geboortedatum zijn of de naam van de vorige eigenaar. Ook staat hier informatie over gouvernementsresoluties. Als er aanvullende informatie in de nadere toegang staat, maar op de scan staat niets achter de naam, dan betekent dit dat er op een eerdere pagina een mededeling is gedaan die voor een hele groep mensen geldt. Als iemand gekocht is, dan staat hier ook de naam van de vorige eigenaar en het folionummer waar de persoon eerder ingeschreven heeft gestaan.
Datum uitschrijving
Voor de mutatiedatum uitschrijving geldt hetzelfde als vermeld onder mutatiedatum inschrijving. Een bijzonderheid bij uitschrijvingen is dat ook bij de emancipatie op 1 juli 1863 niet is vermeld dat mensen zijn uitgeschreven. We hebben dit opgelost door de mutatiedatum ‘1 juli 1863’ te geven.
Aanvullende informatie uitschrijving
Net als bij Aanvullende informatie inschrijving staat hier extra informatie die de ambtenaar heeft opgeschreven. Als iemand naar een andere eigenaar is overgeschreven dan staat hier ook de naam van die nieuwe eigenaar en het folionummer.
Opmerking
In de kolom Opmerking staat soms informatie die niet in het slavenregister of de emancipatieregisters staat, maar een aanvulling daarop is uit de index Curaçao: Vrij van Slavernij (manumissies) of uit de borderellen in het Archief van de Algemene Rekenkamer, 1814-1953: Comptabel Beheer (2.02.09.08) inventarisnummers 238-245 z
Verwijzing
Dit is een verwijzing naar de bron waarop de informatie uit de kolom Opmerking gebaseerd is.
Inventarisnummer
Het inventarisnummer is het nummer waaronder het archiefstuk is opgeslagen in het Nationaal Archief Curacao. De acht boeken van het slavenregister hebben de inventarisnummers 53 tot en met 60. De emancipatieregisters hebben de inventarisnummers 116 (Register der vrijgelatenen in het derde district) en 117 (Register der vrijgelatenen in het stadsdistrict).
Folio
Het folionummer waarop de vermelding geregistreerd staat. Het folionummer staat bij het slavenregister links bovenaan de pagina. Bij de emancipatieregisters midden- of rechtsboven de pagina. Het slavenregister is verdeeld over acht boeken, maar de folio’s zijn doorlopend genummerd van 1 tot en met 1070. De beide emancipatieregisters beginnen elk vanaf folio 1.
Serie register
Omdat het slavenregister voor de hele periode 1839-1863 in gebruik is gebleven, staan in deze kolom slechts twee series vermeld: 1839-1863 voor het slavenregister en 1863 voor de emancipatieregisters.
Type register
In deze database zijn drie typen registers opgenomen: het slavenregister, het register der vrijgelatenen in het stadsdistrict en het register der vrijgelatenen in het derde district.
Afbeelding
Hier kunt u een link aanklikken naar de scan van de originele pagina in het slavenregister of in de emancipatieregisters.
Waarom vind ik de juiste persoon niet in de index?
In de index Curaçao: slavenregister en emancipatieregisters 1839-1863 zijn de complete slavenregisters van Curaçao (1839-1863) opgenomen en de Registers der vrijgelatenen van het stadsdistrict en het derde district van Curaçao (1863), aangevuld met informatie over manumissies (1839-1863) en opmerkingen uit de borderellen, de aangifte die slaveneigenaren in 1862 moesten doen om geld te kunnen claimen bij afschaffing van de slavernij. Helaas is dit overzicht van mensen in slavernij op Curaçao niet helemaal compleet.
De slavenregisters van Curaçao zijn compleet voor de periode 1839-1863, maar niet alle mensen die op Curaçao in slavernij leefden werden ingeschreven in de slavenregisters. In de slavenregisters staan alleen de mensen die in eigendom waren van privépersonen of van organisaties. Mensen die eigendom waren van de overheid, de zogeheten gouvernementsslaven, staan niet vermeld in de slavenregisters. Vermoedelijk ging het om enkele honderden personen.
Daarnaast is het belangrijk om te vermelden dat dit slavenregister werd bijgehouden voor het eiland Curaçao en niet voor de kolonie Curaçao (dat ook Aruba, Bonaire, St. Maarten, St. Eustatius en Saba omvatte). Uit de bronnen blijkt dat die eilanden een eigen registratie bijhielden. Deze registraties zijn niet opgenomen in deze database.
De emancipatieregisters (registers der vrijgelatenen) uit 1863 zijn niet meer compleet. In het Nationaal Archief Curaçao zijn alleen de emancipatieregisters voor het stadsdistrict en het derde district van Curaçao aanwezig, de andere districten ontbreken. In totaal staan er in beide emancipatieregisters 4208 mensen ingeschreven. Volgens de slavenregisters staan er op 31 juni 1863 nog 7019 mensen in slavernij ingeschreven. Na correctie in de borderellen blijken er nog zeker 6750 mensen in slavernij te zijn geweest. Dit betekent dat er ongeveer 2750 mensen ontbreken in de emancipatieregisters.
Waar vind ik de originele slaven- en emancipatieregisters van Curaçao?
De originele slavenregisters van Curacao zijn te vinden in het Nationaal Archief Curaçao, 005 Archief Koloniale Overheid, inventaris 3 Hoofdambtenaar Arbeidszaken, inventarisnummers 53-60.
De emancipatieregisters, formeel de Registers der vrijgemaakte slaven, zijn te vinden in het in het Nationaal Archief Curaçao, 005 Archief Koloniale Overheid, inventaris 16.6 Burgerlijke Stand/Bevolking/Registratie, inventarisnummers 116-117.
Licentie
De index Curaçao: slavenregister en emancipatieregisters 1839-1863 is beschikbaar gesteld onder licentievoorwaarden afgesproken in de samenwerkingsovereenkomst tussen de het Nationaal Archief Curaçao, de Radboud Universiteit/Stichting HDS en de University of Curaçao. De essentie hiervan is dat de index voor gebruikers vrij beschikbaar is, mits in verwijzingen en eventuele heruitgave altijd aan naamsvermelding wordt gedaan en de index niet commercieel wordt uitgebaat door de gebruiker.
Colofon
De index Curaçao: slavenregister en emancipatieregisters 1839-1863 is ontstaan uit een samenwerking tussen directeur Max Scriwanek van het Nationaal Archief Curaçao en Coen van Galen van de Radboud Universiteit Nijmegen (namens de Stichting HDS), met steun van de University of Curaçao.
De index is gebaseerd op transcripties die onderzoekster Els Langenfeld heeft gemaakt van het slavenregister en de emancipatieregisters van Curaçao. Deze transcripties zijn door de nabestaanden van Els Langenfeld overgedragen aan het Nationaal Archief Curaçao en door dit archief ter beschikking gesteld. De uiteindelijke database is samengesteld door Coen van Galen, Björn Quanjer en Matthijs Paul van de Radboud Universiteit.
Het project is uitgevoerd in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen, het Nationaal Archief Curaçao en het Nationaal Archief Nederland. Het is financieel mogelijk gemaakt met steun van de Stichting Democratie en Media, de Radboud Universiteit, de Radboud Groep voor Historische Demografie en Familiegeschiedenis en de Stichting Historische Database Suriname. Behalve de geldschieters willen we met name ook het Nationaal Archief in Den Haag bedanken voor de ruimhartige ondersteuning bij dit project.
De rechten op de database liggen bij de drie samenwerkende partijen: Radboud Universiteit Nijmegen/Stichting Historische Database Suriname, het Nationaal Archief Curaçao en de University of Curaçao, onder de door hen geformuleerde licentie.
